لباس محلی اصفهان چه ویژگیهایی دارد؟
در هر جامعه ارزشها، عقاید، سنتها و آداب و رسوم آنها بر فرهنگ مردم تاثیر گذار خواهد بود. پوشاک هر جامعهای با توجه به رسوم مختلف و تفاوتهایی که در میان اقوام مختلف وجود دارد، جزئی از فرهنگ هر جامعه به حساب میآید. لباس محلی زنانه اصفهان از این قاعده مستثنا نبوده و نمایانگر آداب و رسوم این شهر است. لباس همانند دیگر پدیدههای زندگی از ابتدای پیدایش تاریخ تا به حال یک سیر تکاملی را طی کرده و از حالت ابتدایی خود بیرون آمده است. هر کدام از اقوام بنا به شرایط و فرهنگ خود به دوخت لباسهای گوناگون پرداختهاند و در تهیه آنها ابتکارات خاصی از خود نشان دادهاند. در میان همه قومیت و شهرها در این محتوا تصمیم گرفتیم در مورد لباس محلی زنان استان اصفهان و مردان آنها سخن بگوییم و با انواع ویژگی آنها شما را آشنا کنیم.
تاریخچه پیدایش لباسهای محلی
بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام گرفته بسیاری از لباس محلی زنان استان اصفهان به حدود ۳۰۰ سال پیش برمیگردد. در آن زمان اکثر لباسهای افراد از جنس نخ، رنگهای شیری و سفید بودند که همه آنها به صورت دستی دوخته یا بافته میشدند. برای خانمها این لباسها به شکل یک دامن مخملی قرمز رنگ کوتاه با چین بود که به همراه یک پیراهن شیری رنگ و یک شلوار نخی به رنگ سفید پوشیده میشدند. برای زنان مسنتر شلوارها به رنگ مشکی بود البته این لباسها را یک چارقد شیری رنگ تکمیل میکرد. مردان هم یک شلوار مشکی گشاد به همراه یک پیراهن سفید با جلیقه کوتاه مشکی و کلاه نمدی میپوشیدند. در بسیاری از فروشگاههای لباس محلی، لباسهایی به طرح های گذشته برای خریداران لباس محلی اصفهان عرضه میگردد.
لباس محلی استان اصفهان
در استان اصفهان بیش از ۳۲ نوع لباس سنتی و لباس محلی زنانه مخصوص همین استان شناسایی شده است. این لباسها شامل لباس بختیاری اصفهانی، بلداجی، ورزنه، جرقویه، گز و ابیانه هستند و هر کدام ویژگی و مشخصات خاص خود را دارند، که در ادامه به بررسی آن ها میپردازیم.
لباس محلی زنان استان اصفهان
برای مثال لباسهای محلی که زنان ابیانه به تن میکنند شامل پیراهن، یل، روسری، چادر شب، پاپوش و سر بند میباشد که در ادامه به طور مختصر هر کدام را شرح میدهیم.
- پیراهن
پوششی که آنها به نام پیراهن به تن میکردند گشاد و راسته است و اصولا تا بالای زانوی آنها را میپوشاند. یقه پیراهنها گرد بوده و سر آستین ندارد. در گذشته جنس پیراهنها از تافته و اصولاً به رنگهای عنابی بوده اما امروزه دیگر در هر جنسی که تمایل داشته باشید، تهیه میشوند.
- یل
اصولاً هنگام خرید لباس محلی اصفهان به خصوص لباس ابیانه، با واژهی یل آشنا میشوید. یل عبارت است از پوششی راسته که تا روی ران میآید. این پوشش دارای چاکی در زیر بغل است. یقهی آن چهارگوش بوده و دور تا دور آن را هم یک نوار زیبا دوخته شده است. در زمانهای گذشته ویژگی بارز یلها دوخته شدن از پارچهی تافته بود، اما امروزه از پارچههای ترمه هم به راحتی استفاده میشود.
- چار قد
روسری یا همان چارقد یک تکه پارچه مربعی شکل هستند که به ابعاد ۵/۱ ×۵/۱ موجود میباشند. بانوان آنها را به صورت سه گوش تا کرده و بر روی سر به عنوان یک پوشش زیبا میاندازند.
- چادرهای شب
لباسهای محلی زنانه در اصفهان برای هر محلی متفاوت است، یعنی هر کدام از زنان از یکسری لباسهای خاصی استفاده میکنند. چادرشب یا کجی در میان زنان ابیانه بسیار رواج دارد. زنان این چادر را بر روی سر انداخته یا اینکه به دور کمر میبندند. چادرهای شب توسط زنان و بانوان ابیانهای دوخته و بافته میشود.
لباس محلی مردانه اصفهان
هرگاه قصد خرید لباسهای محلی اصفهان به خصوص لباسهای ابیانه را داشتید، بهتر است با متخصصین در این زمینه مشورت نمایید. آنها هر کدام از اجزای لباس مردانه را که به شرح ذیل هستند به شما معرفی میکنند:
- پیراهنها
مردان از یک پیراهنهای مردانه که در واقع ویژگی پوشاننده بودن دارند، استفاده میکنند که بنا به گرمی و سردی هوا جنس آنها هم متفاوت خواهد بود.
- تمونها
به شلوارهای مردانه با پاچههای گشاد تمون گفته میشود. در قسمت پایینی تمونها بر اساس مجرد یا متاهل بودن فرد تزئینات خاصی صورت میگیرد.
- قبا
در بسیاری از فروشگاههای عرضه لباس محلی اصفهان قباهای زیبا با رنگ های متنوع موجود هستند. قباها یک روپوش پالتو مانند هستند که از دو طرف دارای چاک میباشند. این چاکها زیبایی آن را دوچندان کرده است.
- ارخالق
یکی دیگر از پوششهای مردانه ابیانه ارخالق است، البته این نوع پوشش مختص همه مردان نیست. بلکه مردانی که از نظر اجتماعی دارای رتبه و طبقه خاصی باشند، آن را به تن میکنند. با استفاده از این لباس قباها خیلی بهتر و زیباتر بر تن مینشینند. از دیگر اعضای تشکیل دهنده لباس مردان میتوان به شال کمر، جلیقه و گیوه اشاره کرد.
جمع بندی نهایی
بسیاری از تاریخ شناسان بر این باورند که پوشش یا لباسهای زنان و مردان از ابتدای تاریخ تا به حال دست خوش تغییرات خاصی نشده و مفهوم آن در فرهنگ ایران با همان ویژگی حفظ گردیده است. شاید یک سری شکل ظاهری لباس محلی زنان استان اصفهان دچار تغییراتی شده باشد، اما اصل و ماهیت هیچ کدام تغییر پیدا نکردند.